Apel do środowiska prawniczego o obronę Prokuratury i prokuratorów przed niesłusznymi oskarżeniami

Apel społeczno-prawny kampanii BEZBRONNI.PL - w obronie praw dzieci wobec przemocy słownej i niewerbalnej wobec dzieci

APEL SPOŁECZNO-PRAWNY KAMPANII

BEZBRONNI.PL | BEZBRONNEDZIECI.PL

Wielce Szanowni Państwo,

W imieniu Fundacji Etyki Prawnej, Rzetelności Prawniczej oraz Rozwoju Profesjonalizmu i Standardów Prawniczych w Polsce z Inicjatywą dla Społeczeństwa z siedzibą w Warszawie, w imieniu własnym, jak również w imieniu sygnatariuszy niniejszego Apelu – członków i reprezentantów fundacji, prawników, rodziców, nauczycieli, pedagogów, specjalistów ochrony dzieci, przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz wszystkich obywateli świadomych potrzeby natychmiastowej ochrony najmłodszych – przedstawiam Apel społeczno-prawny pod nazwą „BEZBRONNI.PL”, wzywający do jednoznacznego potępienia publicznych ataków na dzieci oraz podjęcia systemowych działań legislacyjnych i społecznych w tym zakresie.

W ostatnich dniach cała Polska obserwowała (i nadal obserwuje) nagonkę medialną na małe dziecko osoby publicznej. Dziewczynka została wyszydzona za radość i spontaniczność. W reakcji na to padły komentarze pełne nienawiści, memy, hejterskie wpisy.

Dziecko nie zostało zaatakowane za czyn – tylko za to, że istnieje.

W związku z narastającym zjawiskiem przemocy słów, hejtu oraz publicznego znieważania dzieci – zarówno w Internecie, jak i przestrzeni medialnej – niniejszym kieruję apel społeczno-prawny o podjęcie działań legislacyjnych, instytucjonalnych i moralnych w celu objęcia dzieci skuteczniejszą ochroną prawną oraz bezwzględnego ściągania karnego wszystkich takich przypadków przez organy do tego powołane z urzędu. W tym przedsięwzięciu zaplecze prawne fundacji oraz podmioty współpracujące gwarantują zapewnienie pełnego wsparcia prawnego małoletnich pokrzywdzonych oraz ich rodziców na terytorium całego kraju.

Zjawisko to dotyczy nie tylko dzieci anonimowych, uczniów szkół podstawowych, dzieci wrażliwych, dzieci z niepełnosprawnościami, ale również dzieci osób publicznych – często bezbronnych wobec polityczno-medialnej debaty, w której stają się ofiarami przemocy słów.

Apeluję o solidarność ponad podziałami i przywrócenie dzieciom należnej im ochrony. Poniżej przedstawiam pełną treść Apelu oraz propozycje działań systemowych i społecznych. Jednocześnie proszę o przystąpienie do naszej kampanii oraz wolę uczestnictwa jako prelegent w terenie, regionie, miejscu pracy, w planowanych przez nas ogólnopolskich konferencjach edukacji prawnej.

[W obronie najmłodszych – ponad podziałami]

Jako niżej podpisany reprezentant Fundacji Etyki Prawnej, Rzetelności Prawniczej oraz Rozwoju Profesjonalizmu i Standardów Prawniczych w Polsce z Inicjatywą dla Społeczeństwa z siedzibą w Warszawie, obywatel Rzeczypospolitej Polskiej, rodzic staję dziś ramię w ramię ponad wszelkimi podziałami politycznymi, światopoglądowymi i społecznymi, by stanowczo zaprotestować przeciwko narastającemu zjawisku nienawiści wobec dzieci. Nie ma naszej zgody na jakąkolwiek formę hejtu, znieważenia czy mowy nienawiści wymierzonej w dziecko. Dzieci – najmłodsi i najbardziej bezbronni członkowie naszego społeczeństwa – muszą pozostać poza ostrzem publicznej krytyki, niezależnie od sympatii politycznych czy sporów osób dorosłych. W ostatnich dniach cała Polska była świadkiem bulwersujących incydentów, gdy w przestrzeni publicznej i medialnej zaatakowano słowem, grafiką, wpisem, postem, komentarzem, ironią słowną, sarkazmem niewinne dziecko – wyłącznie za jego naturalną, dziecięcą radość i spontaniczność. Spotkało się to ze słusznym masowym oburzeniem. Głos sprzeciwu płynie ze wszystkich stron sceny politycznej i ze wszystkich środowisk, co dobitnie pokazuje, że nasz apel ma charakter absolutnie apolityczny – wyrasta z fundamentalnych wartości humanitarnych, a nie z jakiejkolwiek ideologii czy interesu partyjnego od którego byliśmy, jesteśmy i będziemy zawsze daleko.

Stoimy na gruncie uniwersalnych praw człowieka i dziecka, których poszanowanie łączy nas wszystkich. Wierzymy, że ochrona dzieci przed nienawiścią jest wspólną sprawą całego narodu. Dlatego kierujemy niniejszy Apel do każdej instytucji i każdego organu powołanego do strzeżenia dobra dziecka: do sędziów, prokuratorów, prawników, polityków wszystkich opcji, parlamentarzystów, rządu i ministrów, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Rzecznika Praw Dziecka, Rzecznika Praw Obywatelskich, a także do organizacji społecznych oraz międzynarodowych stojących na straży praw dziecka. Wzywam Was do zdecydowanego, wspólnego frontu w obronie najmłodszych.

[Stanowcze potępienie przemocy słownej wobec dzieci]

Z całą mocą potępiamy wszelkie przejawy przemocy psychicznej, słownej agresji, znieważania czy poniżania dzieci w przestrzeni publicznej, medialnej oraz w Internecie. Tego typu zachowania są nie tylko moralnie naganne – one wyrządzają realną krzywdę bezbronnym istotom. Dziecko nie posiada ani dojrzałości emocjonalnej, ani narzędzi społecznych, by obronić się przed atakiem dorosłych. Słowa mogą ranić równie dotkliwie jak czyny. Publiczne lżenie, wyśmiewanie czy hejtowanie dziecka godzi w jego poczucie własnej wartości, bezpieczeństwo emocjonalne i prawidłowy rozwój psychiczny. Może pozostawić głębokie blizny na całe życie – traumę, która będzie cieniem towarzyszącym w dorosłości.

Nie wolno nam – jako społeczeństwu – milczeć ani pozostawać obojętnymi, gdy dochodzi do takich aktów okrucieństwa psychicznego. Jak trafnie zauważyła ekspertka ds. bezpieczeństwa dzieci Kinga Szostko, „hejt wobec […] dziecka nie miał prawa się wydarzyć w przestrzeni publicznej”. Normy społeczne i obyczajowe jeszcze do niedawna wykluczały podobne zachowania – dziś niestety obserwujemy, że to, co wczoraj było nieakceptowalne, bywa coraz śmielej uznawane przez niektórych za dopuszczalne. Jako obywatele i dorośli nie możemy na to przyzwolić. Nigdy nie będzie społecznego przyzwolenia na krzywdzenie dzieci! W imię elementarnej przyzwoitości i solidarności z najsłabszymi, stanowczo deklarujemy: zero tolerancji dla nienawiści wobec najmłodszych.

Pragniemy podkreślić, że atakowanie i znieważanie dziecka stanowi przestępstwo. Już obecne prawo przewiduje sankcje za takie czyny – eksperci i instytucje jednogłośnie przypominają, iż publiczne lżenie czy szykanowanie małoletnich jest czynem ściganym przez prawo, za który grozić mogą kary – nawet do 8 lat pozbawienia wolności, a w szczególnych przypadkach do lat 15. Jako ekspert prawa uważam, że to stanowczo za niska kara. Niemniej jednak już obecnie oznacza to, że państwo dysponuje narzędziami prawnymi, by reagować na najbardziej skrajne przypadki przemocy słownej, jak i niewerbalnej wobec dzieci. Niestety, dotychczas zbyt rzadko były one wykorzystywane – czas to zmienić. Prawo musi być egzekwowane z całą stanowczością wszędzie tam, gdzie dochodzi do krzywdzenia nieletnich poprzez słowa nienawiści czy publiczne poniżanie.

[Obowiązki państwa – konstytucyjne i międzynarodowe gwarancje ochrony dzieci]

Nasze stanowisko znajduje mocne oparcie w obowiązującym prawie – zarówno krajowym, jak i międzynarodowym. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej expressis verbis nakłada na państwo szczególny obowiązek ochrony dzieci. Art. 72 ust. 1 Konstytucji stanowi: „Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją.”. Przepis ten nie jest jedynie deklaracją – stwarza on po stronie obywateli uprawnienie do żądania od władz aktywnego działania, a po stronie organów publicznych – bezwzględny obowiązek podjęcia takiego działania. Innymi słowy, Konstytucja RP nakazuje organom państwa czynnie bronić dzieci przed wszelkimi formami przemocy i krzywdy. Nie ma tu pola do interpretacji czy uznaniowości: jest to imperatyw prawny i moralny.

Ponadto jako państwo polskie jesteśmy związani ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, przede wszystkim Konwencją ONZ o prawach dziecka. Konwencja ta gwarantuje każdemu dziecku prawo do bycia wychowywanym w atmosferze wolnej od przemocy, strachu i poniżenia. Artykuł 16 Konwencji głosi, iż „żadne dziecko nie będzie podlegało […] bezprawnym zamachom na jego honor i reputację”, a każde dziecko „ma prawo do ochrony prawnej przeciwko tego rodzaju ingerencjom lub zamachom”. Publiczne lżenie czy wyszydzanie nieletniego z pewnością stanowi zamach na jego honor i dobrą reputację – a zatem narusza fundamentalne prawo dziecka, uznane przez społeczność międzynarodową. Również art. 19 Konwencji zobowiązuje państwa-strony do podjęcia wszelkich odpowiednich kroków, by ochronić dziecko przed wszelkimi formami przemocy fizycznej lub psychicznej. Polska Konstytucja i Konwencja o prawach dziecka tworzą więc spójny nakaz: dziecko musi być chronione przed nienawiścią i przemocą, także tą psychiczną, słowną, niewerbalną, jak i każdą inną.

Co więcej, ustawodawca polski już w różnych aktach prawnych dostrzega potrzebę osłony praw dziecka – np. prawo prasowe chroni tożsamość i wizerunek małoletnich ofiar przestępstw, zaś tzw. „ustawa Kamilka” z 2023 roku wprowadziła standardy ochrony dzieci przed przemocą w instytucjach opiekuńczych. Jednak dotychczas brakuje równie jednoznacznej i całościowej regulacji dotyczącej ochrony dzieci w przestrzeni publicznej i medialnej. Niniejszy apel ma na celu przypomnienie wszystkim adresatom, że obowiązujące najwyższe normy prawne już teraz nakazują troskę o bezpieczeństwo dzieci, a także wezwanie do uzupełnienia i wzmocnienia tych norm w praktyce ustawodawczej.

[Wezwanie do ustanowienia ustawy o ochronie dzieci w przestrzeni publicznej i medialnej]

Uważamy, że nadszedł czas, aby nasz parlament i rząd bez wzajemnych animozji, jednogłośnie przez aklamację podjęły zdecydowane działania legislacyjne, które przełożą konstytucyjne i konwencyjne gwarancje na konkretne mechanizmy ochronne w życiu publicznym. Dlatego apelujemy o niezwłoczne rozpoczęcie prac nad specjalną ustawą o ochronie dzieci w przestrzeni publicznej i medialnej. Jej celem powinno być kompleksowe uregulowanie zasad traktowania wizerunku, danych i praw dzieci w debacie publicznej, mediach tradycyjnych, Internecie oraz wszelkich formach komunikacji społecznej.

Taka ustawa – roboczo nazywana „ustawą Bezbronne Dzieci” – powinna w szczególności zawierać następujące elementy:

Jednoznaczny zakaz publicznego lżenia, znieważania, poniżania lub dehumanizowania małoletnich – zarówno pojedynczych dzieci, jak i całych grup (np. dzieci niepełnosprawnych, dzieci określonej narodowości itp.). Tego typu czyny powinny zostać expressis verbis określone jako niedopuszczalne i zagrożone adekwatnymi i surowymi sankcjami cywilnymi a przede wszystkim karnymi.
Uznanie motywacji ageistowskiej (uprzedzenia ze względu na wiek dziecka) za okoliczność obciążającą – analogicznie do przestępstw z nienawiści na tle rasowym, etnicznym czy religijnym. Nienawiść wobec dziecka, wynikająca z jego bezbronności i młodego wieku, jest szczególnie karygodna i powinna spotykać się z surowszą reakcją prawną.
Zapewnienie skutecznego ścigania sprawców przemocy wobec dzieci z urzędu (ex officio) – obecnie wiele czynów znieważenia czy pomówienia ściganych jest z oskarżenia prywatnego, co w praktyce oznacza przerzucenie ciężaru działania na rodziców dziecka. Nowe przepisy powinny zagwarantować, że Prokuratura z własnej inicjatywy podejmie postępowanie w obronie dobra dziecka wszędzie tam, gdzie dochodzi do publicznego ataku na nieletnich.
Procedury szybkiego reagowania i usuwania nienawistnych treści wymierzonych w dziecko – w szczególności w Internecie i mediach społecznościowych. Ustawa powinna zobowiązać administratorów portali, platform i nadawców do niezwłocznego eliminowania materiałów zawierających przemoc słowną oraz niewerbalną wobec dzieci. Niezastosowanie się do takiego obowiązku powinno skutkować dotkliwymi karami administracyjnymi lub finansowymi, a także zagrożeniem sankcją karną.
Wzmocnienie ochrony wizerunku i prywatności dziecka – m.in. zakaz upubliczniania danych osobowych lub wizerunku dziecka w kontekście mogącym narazić je na hejt lub stygmatyzację, chyba że leży to wyraźnie w interesie samego dziecka (np. poszukiwanie zaginionego). Media i osoby publiczne powinny być zobligowane do szczególnej ostrożności przy poruszaniu tematów dotyczących nieletnich.
Mechanizmy edukacyjne i prewencyjne – zobowiązanie odpowiednich organów (np. Ministra Edukacji, Ministra Cyfryzacji) do prowadzenia kampanii społecznych i programów edukacyjnych uświadamiających społeczeństwu szkodliwość hejtu wobec dzieci. Już od szkoły podstawowej dzieci powinny uczyć się o przysługujących im prawach i sposobach reagowania na przemoc, a dorośli – o konsekwencjach prawnych i moralnych znęcania się nad nieletnimi.

Naszą wizją jest prawo, które realnie zabezpieczy dzieci przed przemocą psychiczną w życiu publicznym, tak jak istnieją przepisy chroniące je przed przemocą fizyczną czy seksualną. Ustawa ta powinna stać się ponadpartyjnym przedsięwzięciem, aktem stanowionym w konsensusie wszystkich sił politycznych – w imię dobra wspólnego, jakim są dzieci, nasza przyszłość. Wzywamy ustawodawcę do potraktowania tego projektu priorytetowo i uchwalenia go bez zbędnej zwłoki.

[Apel do instytucji państwowych i publicznych – czas na konkrety]

Postulaty ustawodawcze muszą iść w parze z natychmiastowymi działaniami w ramach obecnego porządku prawnego. Dlatego zwracamy się do wszystkich adresatów tego Apelu o podjęcie konkretnych kroków już teraz, bez czekania na nowe regulacje. Każdy, kto pełni funkcję zaufania publicznego lub ma wpływ na opinię publiczną, może i powinien zrobić coś, by chronić dzieci przed mową nienawiści. W szczególności wzywamy:

Sędziów Rzeczypospolitej Polskiej – do pamiętania w swojej pracy orzeczniczej o szczególnej wadze dobra dziecka. Prosimy, aby rozpatrując sprawy dotyczące znieważenia czy stalkingu małoletnich, kierowali się Państwo nadrzędną normą konstytucyjną ochrony praw dziecka. Prosimy o wymierzanie sprawiedliwości z całą surowością wobec sprawców przemocy słownej i niewerbalnej wobec dzieci – tak, aby wyroki miały charakter nie tylko represyjny, ale i prewencyjny, wyznaczając standard społecznej nietolerancji dla takich czynów. Sądy jako władza stojąca na straży prawa, mają obowiązek aktywnie bronić dzieci przed krzywdą. Liczymy na Państwa wrażliwość i stanowczość w tym zakresie.
Prokuratorów i organy ścigania – do szczególnej czujności i determinacji w ściganiu wszelkich przestępstw popełnianych z nienawiści wobec dzieci. Apelujemy o nadawanie wysokiego priorytetu postępowaniom dotyczącym znieważania małoletnich w Internecie i mediach. Prosimy, by w ramach obowiązującego prawa poszukiwać skutecznych kwalifikacji prawnych dla takich czynów (np. art. 207 §1a KK – znęcanie się nad osobą nieporadną ze względu na wiek, nie zapominając o § 2 i § 3 tegoż przepisu; art. 216 KK – znieważenie, art. 212 KK – zniesławienie, art. 190a KK – stalking, art. 255 KK – publiczne nawoływanie do przestępstwa np. na szkodę dziecka, itp.). Tam, gdzie prawo okaże się nieadekwatne, oczekujemy od Prokuratury inicjatywy ustawodawczej – formułowania postulatów zmian prawa, tak by żaden sprawca dręczenia dziecka nie mógł czuć się bezkarnie. Prokuratura ma być dla krzywdzonych dzieci tym, czym jest tarczą i mieczem sprawiedliwości – bądźcie Państwo tą tarczą.
Prawników, adwokatów i radców prawnych – do czynnego włączenia się w ochronę dzieci swoim autorytetem i wiedzą. Prosimy środowiska prawnicze o udzielanie bezpłatnej pomocy prawnej rodzinom dzieci, które padły ofiarą hejtu lub publicznego poniżenia. Zwracamy się do adwokatów – pełnomocników procesowych – o rozważne wykorzystywanie argumentów wolności słowa w obronie oskarżonych o przemoc słowną: wolność ekspresji kończy się tam, gdzie zaczyna się krzywda dziecka. Prosimy organizacje prawnicze o przygotowanie propozycji legislacyjnych i ekspertyz, które pomogą w stworzeniu skutecznego prawa chroniącego najmłodszych. Wierzymy, że etos zawodu prawnika obejmuje obronę słabszych i pokrzywdzonych, a nie ma słabszych istot niż dzieci dotknięte nienawiścią.
Polityków, parlamentarzystów wszystkich ugrupowań – o publiczne i jednoznaczne wyrażenie poparcia dla idei ochrony dzieci przed mową nienawiści. Odłóżcie Państwo na bok spory polityczne w tej jednej kwestii, bo tu stawką jest dobro, które wszyscy uznajemy – bezpieczeństwo dzieci. Wzywamy posłów i senatorów do złożenia ponadpartyjnej deklaracji współpracy przy uchwaleniu ustawy chroniącej dzieci. Niech Sejm i Senat pokażą, że potrafią działać jednomyślnie i szybko, gdy zagrożone są podstawowe wartości. Prosimy także wszystkich polityków – zarówno szczebla centralnego, jak i samorządowego – o powstrzymanie swoich zwolenników przed atakami na dzieci oponentów. Nigdy więcej wykorzystywania wizerunku czy osób dzieci w politycznej walce! Pokażcie Państwo przywództwo przez przykład: reagujcie i potępiajcie każdy hejt wymierzony w dziecko, niezależnie kogo ono jest dzieckiem.
Ministrów Rządu RP, w szczególności Ministra Sprawiedliwości, Ministra Edukacji i Nauki, Ministra Cyfryzacji oraz Ministra Rodziny i Polityki Społecznej – do podjęcia skoordynowanych działań rządowych na rzecz ochrony dzieci. Oczekujemy od Ministerstwa Sprawiedliwości aktywnego wsparcia dla inicjatywy ustawodawczej opisanej powyżej oraz rozważenia powołania specjalnej jednostki lub zespołu ds. zwalczania przestępczości wobec dzieci w Internecie oraz mediach. Liczymy, że Ministerstwo Edukacji wprowadzi do programów nauczania treści kształtujące empatię i szacunek wobec innych (w tym szczególnie słabszych) oraz mechanizmy reagowania na przemoc rówieśniczą i cyberprzemoc. Ministerstwo Cyfryzacji powinno z kolei współpracować z portalami internetowymi i mediami społecznościowymi w zakresie monitorowania i szybkiego usuwania mowy nienawiści względem dzieci, a także egzekwowania regulaminów zakazujących takich działań. Prosimy Ministerstwo Rodziny o wsparcie dla organizacji pozarządowych zajmujących się pomocą dzieciom – także ofiarom przemocy emocjonalnej – oraz dla kampanii społecznych zwiększających świadomość tego zjawiska. Rząd jako całość musi wysłać jasny komunikat: państwo polskie staje w obronie każdego dziecka, które czuje się zagrożone czy poniżone.
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej – jako najwyższego przedstawiciela Państwa i gwaranta ciągłości władzy publicznej, prosimy o wsparcie naszej inicjatywy zarówno autorytetem Pańskiego urzędu, jak i przysługującymi kompetencjami. Prezydent czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji – dlatego wzywamy do stania na straży art. 72 i aktywnego przypominania wszystkim organom władzy o ich obowiązkach wobec dzieci. Prosimy Pana Prezydenta o publiczne zabranie głosu: stanowcze potępienie wszelkiej nienawiści kierowanej do dzieci oraz wezwanie wszystkich obywateli do respektowania świętości dzieciństwa. Głos głowy państwa ma ogromną moc – może zjednoczyć Polaków wokół idei obrony najsłabszych. Liczymy też, że gdy stosowna ustawa trafi na Pańskie biurko, podpisze ją Pan bez wahania, potwierdzając, że Rzeczpospolita naprawdę zapewnia ochronę praw dziecka.
Rzecznika Praw Dziecka – urząd stworzony właśnie po to, by stać na straży interesu dziecka – prosimy o dalsze, konsekwentne podejmowanie interwencji w każdej sytuacji publicznego poniżenia lub ataku na dziecko. Dziękujemy za dotychczasową zdecydowaną reakcję w ostatnich głośnych sprawach; głos Rzecznika, Pani Moniki Horny-Cieślak, jednoznacznie wyrażający brak zgody na przemoc i hejt wobec dzieci, był niezwykle potrzebny. Apelujemy, aby Biuro RPD nadal monitorowało media i Internet pod kątem naruszeń praw dzieci i z urzędu zgłaszało organom ścigania przypadki drastycznego hejtu czy znieważenia małoletnich. Prosimy także o podjęcie inicjatywy edukacyjnej – np. ogólnopolskiej kampanii informacyjnej uświadamiającej, że dziecko NIE JEST i NIE BĘDZIE bezkarnym celem ataków. Rzecznik Praw Dziecka dysponuje mandatem moralnym, by mobilizować instytucje państwowe do współdziałania – zachęcamy do zwołania okrągłego stołu lub konferencji z udziałem resortów, sądów, prokuratury, organizacji społecznych i ekspertów, celem wypracowania wspólnej strategii przeciwdziałania mowie nienawiści względem nieletnich.
Rzecznika Praw Obywatelskich – urząd stojący na straży wolności i praw człowieka, do którego przecież należą również dzieci. Prosimy Pana Rzecznika o zabranie głosu i wskazanie, że hejt wobec dziecka jest jaskrawym pogwałceniem godności ludzkiej zapisanej w art. 30 Konstytucji RP oraz praw dziecka gwarantowanych w art. 72. Zachęcamy RPO do objęcia monitoringiem tego obszaru i podejmowania – we współpracy z RPD – działań w razie systemowych zaniedbań państwa przy ochronie dzieci (np. kierowanie wystąpień generalnych do instytucji państwowych, a jeśli zajdzie potrzeba nawet wniosków do Trybunału Konstytucyjnego, gdyby obowiązujące przepisy okazały się niezgodne z konstytucyjną powinnością ochrony najmłodszych). Jesteśmy przekonani, że prawa dziecka to prawa człowieka, a więc mieszczą się jak najbardziej w misji Rzecznika Praw Obywatelskich.
Organizacje społeczne – fundacje, stowarzyszenia, inicjatywy obywatelskie działające na polu praw dziecka, ochrony praw człowieka, przeciwdziałania przemocy i mowy nienawiści. Wzywamy Was do zjednoczenia sił ponad podziałami ideologicznymi czy programowymi. Niezależnie od innych celów statutowych, ochrona dzieci przed przemocą słowną powinna stać się wspólnym mianownikiem wszystkich organizacji działających dla dobra publicznego. Prosimy o powołanie koalicji (formalnej lub nieformalnej) Bezbronne Dzieci, która wspólnym głosem będzie domagać się wprowadzenia postulowanych zmian prawnych i monitorować działania władz. Wzywamy też organizacje do wzmożonej działalności edukacyjnej: organizowania warsztatów dla młodzieży i rodziców o cyberprzemocy, tworzenia kampanii w mediach społecznościowych piętnujących hejt wobec dzieci, dostarczania poradników prawnych „co robić, gdy dziecko padnie ofiarą hejtu”. Trzeci sektor nieraz w historii Polski dowiódł, że potrafi być sumieniem narodu – liczymy na Wasz głos, głos społeczeństwa obywatelskiego, upominający się o najsłabszych.
Organizacje międzynarodowe i społeczność międzynarodową – zwracamy się również do podmiotów takich jak UNICEF, UNESCO, Rada Europy, Komisja Europejska, a także do Komitetu Praw Dziecka ONZ oraz organizacji pozarządowych w innych krajach. Prosimy Was o wsparcie i zainteresowanie sytuacją w Polsce – o pomoc w dzieleniu się dobrymi praktykami legislacyjnymi, o wyrażenie poparcia dla idei ochrony dzieci w przestrzeni publicznej, a także o monitorowanie czy Polska wywiązuje się ze swoich zobowiązań wynikających z Konwencji o prawach dziecka. Solidarność międzynarodowa w obszarze praw dziecka jest niezwykle cenna – wierzymy, że wspólnie możemy wyznaczyć nowy standard cywilizacyjny, w którym żadnemu państwu nie przyjdzie do głowy tolerować nienawiści wobec najmłodszych.

[Odwołanie do sumień – dzieci naszym lustrem]

Niniejszy Apel jest nie tylko wezwaniem prawnym – jest przede wszystkim wołaniem do ludzkich sumień. Każdy z nas, niezależnie od roli społecznej, powinien zadać sobie pytanie: jakim społeczeństwem jesteśmy, jeśli pozwalamy krzywdzić dzieci? Dzieci są lustrem, w którym przegląda się nasza wspólnota – ich uśmiech lub łzy świadczą o tym, jakim jesteśmy narodem. Nie możemy dłużej udawać, że problem nas nie dotyczy. Słowa ranią – zwłaszcza słowa kierowane do tych, którzy nie potrafią się bronić. Dziecko wierzy dorosłym na słowo; jeśli słyszy od nich okrutne wyzwiska, zaczyna w nie wierzyć. Jeśli doświadcza nienawiści – traci poczucie bezpieczeństwa i zaufanie do świata, który powinien przecież być dla niego przyjazny.

Odwołujemy się do empatii i ludzkiej przyzwoitości każdego adresata tego Apelu. Proszę: postawcie Państwo dobro dziecka na pierwszym miejscu. Pomyślmy o każdym z tych niewinnych chłopców i dziewczynek, którzy stali się obiektem agresji słownej czy niewerbalnej – o ich strachu, niezrozumieniu sytuacji, bólu odrzucenia. Czy jakiekolwiek racje polityczne, jakikolwiek „internetowy trolling” mogą to usprawiedliwić? Stanowczo mówię: nie! W żadnej kulturze, w żadnej religii czy systemie etycznym krzywdzenie dziecka nie znajduje usprawiedliwienia – przeciwnie, zawsze uznawane jest za czyn szczególnie haniebny.

Przypominam w tym miejscu słowa wybitnego polskiego pedagoga i prekursora praw dziecka, Janusza Korczaka: „Nie ma dzieci – są ludzie”. Dziecko jest pełnoprawnym Człowiekiem od chwili narodzin. Ma prawo do szacunku, godności i ochrony – nie „kiedyś”, gdy dorośnie, ale tu i teraz. Korczak pisał, że prawo dziecka do szacunku nie jest żadnym przywilejem za dobre sprawowanie – należy się ono dziecku bezwarunkowo, tak samo jak dorosłemu, „tylko i aż dlatego, że jest człowiekiem”. Ten prosty, lecz jakże głęboki przekaz powinien rozbrzmiewać dziś w sercach nas wszystkich. Jeśli naprawdę uważamy się za cywilizowane, moralne społeczeństwo – okażmy dzieciom należny im szacunek i miłość.

Dzieciństwo powinno być czasem beztroski, nauki świata i wzrastania w poczuciu bezpieczeństwa. Żadne dziecko nie może bać się wyjść na scenę czy przed kamerę z obawy przed linczem w Internecie. Żadne dziecko nie może cierpieć dlatego, że urodziło się w rodzinie o określonych poglądach, statusie czy pochodzeniu. Spory dorosłych niech rozstrzygają dorośli – dzieci zostawmy w spokoju, pozwólmy im być dziećmi. One nie są niczemu winne i nie mogą być tarczą strzelniczą dla cudzych frustracji czy politycznych waśni.

Zwracam się do Państwa – wszystkich, którzy mają wpływ na kształt naszego życia publicznego: okażcie odwagę cywilną i moralną odpowiedzialność. Stańcie po stronie bezbronnych. Wasze decyzje, Wasze słowa i czyny w najbliższych tygodniach i miesiącach zadecydują, czy zatrzymamy ten niebezpieczny trend odczłowieczania dzieci w debacie publicznej. Historia nas osądzi – ale jeszcze surowszemu osądowi poddają nas oczy dzieci patrzących dzisiaj na dorosłych. Nie zawiedźmy ich!

[Zakończenie – wspólny front dla dobra dzieci]

Na koniec pragniemy podkreślić raz jeszcze: ten Apel nie jest skierowany przeciw komukolwiek, lecz w obronie kogoś – w obronie tych najmniejszych, którzy sami obronić się nie mogą. Wierzymy głęboko, że każdy adresat niniejszego Apelu – niezależnie od swoich przekonań politycznych, funkcji czy roli społecznej – podziela naszą fundamentalną troskę o dobro dzieci. Dlatego oczekujemy, że nasze wezwanie spotka się z pozytywną odpowiedzią. Liczymy na podjęcie działań – zarówno doraźnych, jak i systemowych – które sprawią, że Polska przestrzeń publiczna stanie się strefą wolną od nienawiści wobec dzieci.

Deklaruję ze swej strony pełną gotowość do współpracy i dialogu przy realizacji powyższych postulatów. Jesteśmy otwarci na udział w konsultacjach, komisjach eksperckich i kampaniach społecznych – wszędzie tam, gdzie możemy pomóc w urzeczywistnieniu celu, jakim jest pełna ochrona godności i praw każdego dziecka.

Niech nas zjednoczy ta szlachetna idea. Zróbmy wszystko, co w naszej mocy, aby żadne dziecko w Polsce nie musiało więcej płakać z powodu przemocy, jaka spotkała je ze strony dorosłych. Dajmy świadectwo, że potrafimy wznieść się ponad podziały w imię fundamentalnego dobra. Pokażmy, że Polska naprawdę troszczy się o swoich najmłodszych obywateli.

Razem stańmy po stronie BEZBRONNYCH DZIECI, bo miarą człowieczeństwa społeczeństwa jest jego stosunek do najsłabszych. Niech nasze wspólne działanie teraz zaowocuje w przyszłości pokoleniem szczęśliwych, pewnych siebie młodych ludzi, którzy będą wiedzieć, że dorośli ich szanowali i chronili. Taka będzie Rzeczpospolita, jakie jej dzieci chować będziemy – wychowajmy je więc w atmosferze wolnej od nienawiści.

W imieniu dzieci, których nikt nie bronił. W imieniu tych, które nie miały głosu. I tych, które jeszcze się nie urodziły – ale które też mogą zostać kiedyś zaatakowane. Mówimy: DOŚĆ. Na zakończenie przedstawiając Wam skróconą wersję „postulatów kampanii BEZBRONNI.PL”:

📌 Ustawa „Bezbronne Dzieci”

📌 STOP ageizmowi wobec dzieci

📌 Bezwzględne kary dla sprawców przemocy wobec dzieci nie tylko fizycznej i psychicznej, ale również hejterskiej, słownej, niewerbalnej etc.

📌 Ściganie z urzędu przestępstw słownych i niewerbalnych wobec dzieci

📌 Zakaz publicznego wyszydzania dzieci

📌 Edukacja prawna i empatyczna w szkołach

📌 Surowe sankcje dla platform cyfrowych, które tolerują hejt wobec dzieci

Apel ten kierujemy do wszystkich środowisk, które mają realny wpływ na kształt debaty publicznej, ochronę prawną i edukację społeczną:

do sędziów i prokuratorów – o pełne i zdecydowane stosowanie przepisów prawa chroniących dzieci,
do parlamentarzystów – o rozpoczęcie prac legislacyjnych nad ustawą chroniącą dzieci przed przemocą medialną i cyfrową,
do mediów – o samoregulację i odpowiedzialność w przekazie oraz moderowaniu treści,
do nauczycieli, wychowawców i szkół – o budowanie systemów wczesnej reakcji i edukacji,
do rodziców i obywateli – o czujność, solidarność i natychmiastową reakcję na każdy przypadek publicznej krzywdy dziecka.

To nie jest tylko apel. To nasz obowiązek. To nasza powinność. To nasza wspólna odpowiedzialność za przyszłość dzieci, które dziś są bezbronne.

Podpisano:

dr n. pr. Radosław Klonowski

Pierwszy Prezes Fundacji Etyki Prawnej, Rzetelności Prawniczej oraz Rozwoju Profesjonalizmu i Standardów Prawniczych w Polsce z Inicjatywą dla Społeczeństwa

📍 Siedziba Fundacji: Warszawa (00-095), Plac Bankowy 2

📧 fundacja@klonowski.pl | 📞 +48 698 100 700

🔗 www.BezbronneDzieci.pl | LinkedIn: Radosław Klonowski

🆘 Wsparcie prawne i interwencyjne Fundacji 🆘

📞 +48 698 100 700 | 📩 SMS24: +48 608 500 100

Apel społeczno-prawny kampanii BEZBRONNI.PL – w obronie praw dzieci wobec przemocy słownej wobec dzieci